Çocuk giysilerinde boğulma veya yaralanmalara sebep olabilecek kordon veya büzme iplerinin ilgili standartlara uygun olup olmadığının tespiti için uygulanan fiziksel güvenlik testtir.
Ekonomi Bakanlığı’nın web sayfasında yer alan kamuoyu duyurusunda; AB üyesi ülkelerce piyasaya arzı yasaklanan, piyasadan toplatılan veya geri çağırılan tehlikeli tüketici ürünleri hakkında hızlı bilgi alışverişine imkan tanıyan Topluluk Hızlı Alarm Sisteminde (RAPEX) 2013 yılı ilk 46 haftasında ülkemiz menşeli ürünlerle ilgili toplam 74 bildirim yapıldığı, bu bildirimlerin 47’si çocuk giysilerine yönelik olduğu ve bu ürünlerin 42'sinin Bulgaristan tarafından gerçekleştirildiği belirtilerek, söz konusu ürünlerin, giysilerde kullanılan bağların ve kordonların standartlara uygun olmamasından kaynaklanan boğulma ve yaralanma riskleri nedeniyle bildirime konu edildiği belirtilmektedir.
Tekstil ürünlerinin mevzuat hükümlerine uygun ve güvenli bir şekilde piyasaya arz edilmesinin sağlanması ve denetlenmesi Ekonomi Bakanlığı sorumluluğunda olup, RAPEX aracılığıyla bildirilen ürünlerin ülkemiz piyasasına da arz edilip edilmediğinin tespiti ve gerekli önlemlerin alınabilmesi amacıyla denetimler Ekonomi Bakanlığınca yapılmaktadır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca yapılan denetimler 20.04.2012 tarih ve 28270 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ‘Tüketici Ürünlerinin Güvenlik Risklerinin Belirlenmesine İlişkin Tebliğ” doğrultusunda gerçekleştirilmektedir.
Diğer taraftan, ülkemiz menşeli çocuk kıyafetlerine yönelik RAPEX bildirimlerindeki artış devam etmektedir. Bu nedenle, AB üyesi ülkelerdeki Türk malı imajının korunması ve ihracatçılarımızın olası maddi kayıplarının önüne geçilebilmesi amacıyla, tekstil üretici ve ihracatçılarımızın yukarıda adı geçen Tebliğ ve “TS EN 14682- Çocuk giysilerinde güvenlik - çocuk giysilerinde kullanılan kordon ve büzme ipleri — Özellikler” standardı olmak üzere ilgili mevzuat hükümlerine uygun ve güvenli ürünleri piyasaya arz ve ihraç etmeleri gerekmektedir.
Çocuk giysileri, pek çok fiziki ve kimyasal riski içeriğinde bulundurabilmektedir. Çocuk giysilerinde bulunan uzun kordonlar ve büzme ipleri boğulma ve yaralanmaya sebep olabilirken, özellikle çocukların parti kıyafetlerinde yer alan pelerin, tüy ve benzeri unsurların kolaylıkla alev alabilmesi ciddi bir risk oluşturmaktadır. Ayrıca giysilerin üretiminde kullanılan tehlikeli kimyasallar kanserojen riskleri de beraberinde getirmektedir.
Ulusal kaza istatistiklerine göre, çocuk giysilerindeki kordon ve büzme ipleri ile ilgili ciddi kazalar çocuğun yaşına göre iki ana gruba ayrılmaktadır:
2-8 yaş aralığındaki çocuklarda: Kaydırak gibi oyun alanı gereçlerine, başlık kordonlarının takılması sonucu ölümle sonuçlanan kazalar.
10-14 yaş aralığındaki çocuklarda: Otobüs kapıları, telesiyejler ve bisikletler gibi hareket eden araçlara, giysilerin bel ve etek uçlarındaki kordon ve şeritlerin takılması sonucu ciddi yaralanma veya ölüm ile sonuçlanacak şekilde, araç tarafından sürüklenme veya ezilme şeklinde meydana gelen kazalar.
Bunlara ek olarak, elastik başlık veya yaka kordonları, çocukların yüzünde birçok yaralanmaya da neden olmaktadır.
Alevlenme, çocuk giysilerinde ortaya çıkabilecek ve ciddi yanıklara, neticesinde de yaralanmalara neden olabilecek bir risktir. Çocukların kullandığı bazı maskeler, pelerinler ve şapkalardaki tüyler kolaylıkla alev alabilmektedir. Çocuk giysileri bir alev, kıvılcım veya diğer ateş çıkartabilecek maddelerle doğrudan karşı karşıya kaldığında kolayca yanmayan (ateşin nedeni yok olur olmaz alevi sönen), tutuştuğunda yavaş yanan ve yanma süresini geciktirici maddelerden oluşmalıdır.
Çocuk giysilerinde bulunması muhtemel en önemli risk ise üretimde kullanılan kimyasallardır. Konuyla ilgili olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Bazı Tüketici Ürünlerinin Tehlikeli Kimyasal Madde İçeriğine Yönelik Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Tebliğ” 02.04.2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tebliğ ile azo renklendiriciler, fitalatlar ve alev geciktirici kimyasallar konusunda kısıtlama ve yasaklar getirilmiştir. Kanserojen etkiye sahip azo boyar maddelerin, giyim eşyalarında, nihai tüketicinin kullanımına yönelik iplik ve kumaşlarda, ayakkabı, eldiven, kol saati kayışı, çanta vb. deri ürünlerinde 30 mg/kg limitinin üzerinde kullanımı kısıtlanmıştır. Ter ve tükürük yoluyla vücuda giren, çocuklarda hormon sistemine ciddi zararlar veren altı adet fitalatın kullanımı ise % 0,1 ile sınırlandırılmıştır. Fitalatlar, çocuk giysilerindeki plastik baskı ve aksesuarlarda sıklıkla kullanılabilmektedir.
Tebliğ ile ilgili olarak ilgili Bakanlık, piyasa gözetimi ve denetimi yoluyla riskli ürünleri tespit etmekte ve güvensizliği anlaşılan ürünlerle ilgili yasal müeyyideleri (toplatma, imha, idari para cezası) uygulamaktadır.
Çocuk giysileri satın alınırken yaralanmalara ve boğulmalara sebep olabilecek uzunlukta kordon ve bağcıkların bulunmamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca çocukların dişleriyle veya parmaklarıyla koparıp yutabileceği küçük düğme ve aksesuarlar da risk teşkil etmektedir. Çocukları cezbeden çizgi film kahramanlarının resimlerinden oluşan plastik baskılı ürünler ise fitalat açısından riskli olabilmektedir.
Sonuç olarak anne babaların tekstil ürünlerinin satın alınması esnasında bu risklere karşı bilinçlenmesi çocuklarımızın diğer bir deyişle geleceğimizin sağlıklı yetişmesi açısından önem arz etm
